Της Ελευθερίας Μηλάκη
Καθηγήτρια: Λοιπόν σε αυτή τη χώρα έχουνε όλοι μια εμμονή με το πτυχίο! Αντίθετα στις πιο επιτυχημένες από μας κοινωνίες εκτιμάται η τεχνική εκπαίδευση. Και προωθείται! Εμείς εδώ ποτέ δεν θα γίνουμε Ευρωπαίοι… Ποτέ δεν θα γίνουμε επιτέλους άνθρωποι! Θέλει δεν θέλει το παιδί, μπορεί δεν μπορεί, πρέπει με το ζόρι να πάρει πτυχίο. Αν είναι, να δίνουμε σε κάθε παιδί το πτυχίο κατευθείαν στο μαιευτήριο, να τελειώνουμε με αυτό το ζήτημα…(γέλια)
Πλούσια: Συμφωνώ απολύτως μαζί σας. Όλοι σε αυτή τη χώρα έχουνε μια μανία να πάρουν πτυχίο, να σπουδάσουν, θέλουν δεν θέλουν, μπορούν δεν μπορούν… Εννοώ, μπορούν δεν μπορούν οι γονείς τους… Παλιά για να πάρουν ένα πτυχίο ή δύο πτυχία ή ένα πτυχίο και ένα μεταπτυχιακό έπρεπε να πληρώσουν τα φροντιστήρια, το ενοίκιο και τα έξοδα διαβίωσης του φοιτητή. Αν πρέπει να πληρώσουν και δίδακτρα τότε δεν θα μπορούν. Θα μπορούν; Αφού δεν θα μπορούν, γιατί να σπουδάσουν; Με το ζόρι; Για δείτε προβλήματα που έχει ο κόσμος… Τα δικά μας προβλήματα, τη δική μας διαφορετικότητα, που είναι μια πολύ καλή οικονομική κατάσταση, δεν τα υπολογίζει κανείς. Ξέρεις ποια είμαι εγώ; Είμαι εγγονή billionaire. Τόσα λεφτά είχε ο παππούς… Με ζηλεύουν, με φθονούν, με ακυρώνουν, επειδή είμαι πλούσια. Εγώ όμως δεν έχω ανάγκη τη γνώμη κανενός, δεν έχω ανάγκη να είμαι αρεστή. Γιατί η επιβίωσή μου δεν εξαρτάται από το να είμαι αρεστή, δεν βγάζω το ψωμί μου από το να είμαι αρεστή, με άλλα λόγια, δεν εξαρτώμαι από το μισθό μου. Είμαι ελεύθερη να κάνω ό,τι θέλω, να λέω ό,τι θέλω. Να είσαι σίγουρη ότι ό,τι λέω εγώ είναι αλήθεια, οι άλλοι λένε ψέματα γιατί είναι αναγκασμένοι να κερδίσουν το ψωμί τους και αναγκάζονται να είναι αρεστοί… Έτσι και αλλιώς η απενοχοποίηση της κοινωνικής υπεροχής είναι γεγονός. Το μήνυμα δόθηκε από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, όταν πήγε να εγκαταστήσει την κόρη του στο πανεπιστήμιο. Αρκετά με αυτό, να νιώθουμε και τύψεις που είμαστε πλούσιοι, ενώ κανονικά οι άλλοι έπρεπε να ντρέπονται που είναι άφραγκοι!
Έφηβη (σκέφτεται): Η πρώτη είναι μορφωμένη, αλλά άσχημη. Η δεύτερη είναι όμορφη και πλούσια. Όμως καμία από τις δύο δεν είναι το πρότυπο που πρέπει να ακολουθήσουμε εμείς οι γυναίκες. Η μαμά ήθελε να παραγγείλει ένα φόρεμα από το αγαπημένο της ηλεκτρονικό κατάστημα, αλλά δεν είχε το νούμερό της και σκεφτόταν να το πάρει ένα νούμερο μεγαλύτερο. Όχι μαμά, της είπα. Θα είναι σαν ρόμπα, δεν θα αναδεικνύει τη γραμμή σου, δεν θα δείχνεις… «καυτή»! Μα εγώ δεν θέλω να δείχνω «καυτή», «καυτή» να δείχνει αυτή η άλλη, η παρουσιάστρια, που έχει επενδύσει σε αυτό και βγάζει και λεφτά από το… κάψιμό της! Τι καλοκαμωμένο κοριτσάκι που ήταν η μαμά, έτσι ήμουν και εγώ. Δεν είχα κάτι το άσχημο, ούτε άσχημη μύτη που αγχώνονται άλλες, ούτε άσχημα πόδια… Και ωραία μαλλιά και μάτια, δεν είχαμε τίποτα το άσχημο. Όμως είχαμε ένα άγχος, μην τυχόν δεν γίνουμε πολύ ψηλές και πολύ λεπτές… Και πέσαμε στο στρόβιλο της πιο θανατηφόρας κατάστασης… Που δεν γίνεται ποτέ καλά. Όλα αυτά γιατί; Γιατί το μανκέν Τζένη παντρεύτηκε γιατρό και πήγε στην ορκομωσία του με κροπ τοπ;
Καθηγήτρια: Ο άνθρωπος πρέπει να έχει ατομική ευθύνη! Να νιώθει υπεύθυνος για όλα, να νιώθει ενοχές, άγχος και τελικά να παθαίνει κατάθλιψη. Η ιστορία μας διδάσκει ότι οι συνθήκες που επικρατούν σε μία χώρα ή παγκοσμίως δεν επηρεάζουν τον άνθρωπο, ούτε μπορούν να τον εμποδίσουν να πετύχει. Για παράδειγμα, όταν έγινε το κραχ το 1929 ήταν ανόητοι και δειλοί αυτοί που έπεφταν από τα μπαλκόνια επειδή χρεοκόπησαν. Ήταν ανόητοι, περίλυποι μοιρολάτρες αυτοί που κρεμούσαν στον λαιμό τους μια επιγραφή που έλεγε «ψάχνω εργασία οποιασδήποτε φύσεως» και περιφέρονταν, ενώ αν ήταν τυχεροί μπορεί να έβρισκαν ένα πιάτο φαγητό σε κάποιο πτωχοκομείο. Όταν ο άνθρωπος αποτύχει ή χρεοκοπήσει σημαίνει ότι έχει κακό χαρακτήρα, ότι είναι οκνηρός, σπάταλος, δεν αρπάζει τις ευκαιρίες! Ο χαρακτήρας σου είναι η μοίρα σου! Και αν δεν τα πας καλά να πας να πνιγείς όπως τόσοι άλλοι. Άλλο παράδειγμα. Στην οικονομική κρίση του 2009 η Ελλάδα χρεοκόπησε επειδή συνωμότησε εναντίον μας η Μέρκελ ξηλώνοντας εγκαίρως το σχετικό προστατευτικό πλαίσιο εντός της ΕΕ; Όχι βέβαια. Τι θεωρία συνομωσίας είναι αυτή και μάλιστα να εμπλέκονται σε αυτήν και οι Γάλλοι; Αδύνατον. Η ιστορία μας διδάσκει την ατομική ευθύνη. Ποτέ ο άνθρωπος στην ιστορική του διαδρομή δεν επηρεάστηκε υπερβολικά από τα γεγονότα. Είναι δυνατόν εκεί που κάθεσαι στο ωραίο σου σπιτάκι και γιορτάζεις τα Χριστούγεννα να σου έρθει μια βόμβα ξαφνικά; Αυτά συμβαίνουν μόνο στην Κέρκυρα το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι δυνατόν να γίνει μια καταστροφή και να χάσεις τα πάντα, την περιουσία σου, την οικογένειά σου; Να, μια φορά συνέβη σε έναν κύριο από Αμερική, από τη Νέα Ορλεάνη και κατάφερε να φτάσει ως την Αθήνα… Τα είχε σαν χαμένα. Καθόταν στο πάτωμα του Ελευθέριος Βενιζέλος και έλεγε σε όποιον περνούσε «ήμουν υιοθετημένος και τώρα που έχασα τα πάντα πάω στην Κρήτη να βρω τη μάνα μου… Μπορεί να καταταγώ και στο στρατό… Θα με πάρουνε, δεν θα με πάρουνε;» Πόσο είσαι, τον ρώτησε ένας περαστικός; «Πενήντα δύο. Θα με πάρουνε, δεν θα με πάρουνε;…» Όπως καταλαβαίνετε λοιπόν δεν είναι δυνατόν ένας άνθρωπος να αρρωστήσει, να τρελαθεί, να πεθάνει ή να χάσει τα υπάρχοντά του εξαιτίας παραγόντων που δεν μπορεί να ελέγξει. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, σημαίνει ότι δεν είναι αρκετά δυνατός σαν χαρακτήρας. Δεν είναι αρκετά λογικός. Παρασύρεται από το συναίσθημα.
Πλούσια: Έχετε απόλυτο δίκιο. Και εγώ έχω απόλυτο δίκιο. Αυτοί που λένε ότι δεν έχω απόλυτο δίκιο είναι άνθρωποι φθονεροί, σεξιστές επειδή είμαι όμορφη, ρατσιστές με την πολύ καλή οικονομική μου κατάσταση. Με ακυρώνουν επειδή είμαι πλούσια. Πάντα μου συνέβαινε αυτό, από το σχολείο…
Έφηβη (σκέφτεται): Είχε και αυτή το ίδιο πρόβλημα. Σταμάτησε να τρώει. Νόμιζε ότι είναι χοντρή και της έμεινε. Στις ιδέες της γενικά συμφωνώ. Είναι ωραίο να έχεις ιδέες. Βέβαια για να σταματήσει η εκμετάλλευση, όχι μόνο του ανθρώπου από άνθρωπο, αλλά και των ζώων από άνθρωπο, πρέπει να καταργηθεί το καθεστώς της απόλυτης αδικίας και ανισότητας. Τι μου λένε τώρα για φεμινισμό και τέτοια. Αφού έτσι και αλλιώς δεν είναι ίσες όλες οι γυναίκες. Άλλες παλεύουν, από μικρά παιδιά μελετούν, δουλεύουν… Άλλες κάνουν καριέρα ως «όμορφες» ή και ως πλούσιες… Να όμως και αυτή, έχει εμφάνιση, έχει και δισεκατομμύρια και όμως έπεσε και αυτή στην παγίδα… Αρρωστήσαμε όλες, από το λαό ή από το κεφάλαιο… Αρρώστια ανίατη, γιατί δεν βλέπαμε τι γίνεται… Μας σέρβιραν το κάρβουνο για διαμάντι, από τα ’90 και μετά… Τελικά αυτό το κοινό έχουν οι γυναίκες όλων των κοινωνικών τάξεων. Θέλουν να είναι όμορφες. Πίστεψαν ότι αυτό είναι το πιο σημαντικό στοιχείο για την προσωπικότητά τους, για την ύπαρξή τους. Να είναι κούκλες, ψηλές, λεπτές, με μακριά ξανθά μαλλιά, πετσοκομμένες μύτες και αυτιά, μάτια βαμμένα σαν ρακούν για να φαίνονται μεγάλα, ενώ είναι μικρά… Όμως την ομορφιά ή την έχεις ή δεν την έχεις. Με την πολλή προσπάθεια γίνεσαι περιποιημένη, γίνεσαι ευπαρουσίαστη, όμορφη δεν γίνεσαι. Θλιβερό το θέαμα της πενηντάρας πρώην μοντέλας μασκαρεμένης σε έφηβη για τις ανάγκες του προφίλ του συζύγου της… Με το ζόρι όμορφη. Αυτό είναι. Με το ζόρι όμορφη με τα δικά τους στάνταρ. Μα αυτό είναι χειρότερο από αυτό που κριτικάρει η καθηγήτρια, το «με το ζόρι πτυχιούχος»… Πτυχιούχος με το ζόρι δύσκολα γινόσουν μέχρι τώρα. Έπρεπε να το επιδιώξεις. Κανείς ως τώρα στην Ελλάδα δεν έγινε πτυχιούχος με το ζόρι. Μια φορά, μόνο, θυμάμαι, ήταν ένα παιδί από το σχολείο μας και σκότωσε τη μάνα του επειδή ήθελε με το ζόρι να τον σπουδάσει στην Αγγλία… Με ζόρι κανείς δεν σπούδασε, γιατί το να σπουδάσεις είχε κόπο. Μπορεί ο λόγος που σπούδασες να μην ήταν ο σωστός, αλλά το ήθελες. Μπορεί, ας πούμε, να σπούδασαν για να είναι καλύτερες νύφες. Αλλά και πάλι κανείς δεν σπούδασε στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό με το ζόρι. Μόνο ο Κάφκα είχε σπουδάσει με το ζόρι νομική, αλλά μετά ασχολήθηκε με τη συγγραφή αγνοώντας τον καταπιεστικό πατέρα του που τον ήθελε υπάλληλο σε εταιρία ή σε τράπεζα. «Αν θέλετε κάτι για τον εαυτό σας, πρέπει να κουραστείτε, να σπουδάσετε». Μας έλεγε η καθηγήτριά ιστορίας μας, που ήταν κομμουνίστρια και γενικά ήταν υπέροχη. «Μια ωραία φατσούλα δεν αρκεί, τα καλλιστεία είναι χαρέμια Οθωμανών…», συνέχιζε.
Καθηγήτρια: Τι είναι αυτά που λέτε και κυρίως τι είναι αυτά που σκέφτεστε! Νομίζετε ότι είστε αντισυστημικοί; Είστε απλά φιλοτομαριστές. Θέλετε και όμορφη ζωή. Υλιστές! Ανίδεοι. Δεν έχετε ιδανικά. Νομίζετε ότι με το χρήμα και τις γνωριμίες σας θα κάνετε ότι θέλετε. Νομίζετε ότι είστε «μάγκες», αριστεροί αντιεξουσιαστές!
Πλούσια: Για μένα τα λέει αυτά; Το ήξερα ότι όλοι με βρίζουν, επειδή έχω μια πολύ καλή οικονομική κατάσταση… Οι Γιαπωνέζοι λένε ότι αν οι παππούδες μάζεψαν χρήμα και τα παιδιά ζουν χαλαρά, τα εγγόνια θα ζητιανεύουν… Οι Γιαπωνέζοι δεν ξέρουν τι λένε. Εμείς έχουμε αποθηκεύσει αρκετά λεφτά, για να έχουν τα παιδιά μας για γενεές δεκατέσσερις και άλλες τόσες. Δεν με ενδιαφέρει κάτι άλλο, αυτό είναι που με αφορά και δεν με ενδιαφέρει και η γνώμη κανενός γιατί εγώ δεν έχω ανάγκη να είμαι αρεστή για να βγάλω το ψωμί μου. Το είπα αυτό; Το είπα.
Έφηβη (σκέφτεται): Σε καταλαβαίνω… Όμως δεν χρειάζεται να είσαι billionaire για να σε μισήσουν ή να σε ζηλέψουν… Δεν χρειάζεται καν να φέρεσαι με αλαζονεία. Σε μια κοινωνία στην οποία για να κερδίσει κανείς ένα βασικό μισθό πρέπει να δίνει όλο του το χρόνο και όλη του την ενέργεια, οι άνθρωποι μπορεί να ζηλέψουν και κάτι μικρό, πόσο μάλλον τα δισεκατομμύρια που έχεις εσύ… Για φαντάσου… Ο Μπογδάνος, ας πούμε, έβριζε παλιότερα κάτι κοπέλες, επειδή πέθανε ο πατέρας τους στα πενήντα του και τους άφησε μια σύνταξη, για να κάνουν την προίκα τους. Για φαντάσου να έχανες όλα αυτά που σας άφησε ο παππούς; Όσο και αν τους φοβούνται, υπάρχουν και άνθρωποι που σκέφτονται και μιλούν ελεύθερα και χωρίς να έχουν billions… Τα αφεντικά με τόσους γορίλλες και μαντρόσκυλα αισθάνονται ασφαλή. Νομίζω πως τελικά έννοιες όπως ομορφιά, πλούτος, εξυπνάδα είναι σχετικές… Επίσης, το πρόβλημα του καθενός φαντάζει μεγάλο και δισεπίλυτο, όμως αν το καλοσκεφτείς, είναι παιχνιδάκι σε σύγκριση με αυτά που περνάνε ή έχουν περάσει άλλοι… Ο φόβος για το μέλλον, η λύπη για το παρελθόν, δεν αφήνουν τον άνθρωπο να χαρεί το παρόν, ή έστω, να δημιουργήσει ένα παρόν βιώσιμο, ή μάλλον, βιωτό, με την κυριολεκτική σημασία της λέξης.
